کرم ضد آفتاب چیست و چرا باید از آن استفاده کنیم؟

ضد آفتاب چیست؟

آفتاب با همه مزایای بی‌نظیری که دارد، به‌‌راحتی می‌تواند با اشعه‌های خود سلول‌های پوستی ما را از بین ببرد. این‌جا است که انواع محصولات ضد آفتاب، به کمک ما می‌آیند. ضد آفتاب از پوست و سلول‌های آن در برابر اشعه‌های مضر آفتاب و رادیکال‌های آزاد محیط محافظت کرده و از آفتاب‌سوختگی، ایجاد کک‌و‌مک و در حالت بدتر سرطان پوست نیز جلوگیری می‌کند.

اصلی‌ترین وظیفه انواع ضد آفتاب‌ها، ایجاد یک لایه محافظتی بین پوست و اشعه فرابنفش است. Ultraviolet که به‌اختصار UV هم نامیده می‌شود، همان اشعه مضری است که باعث سوختگی پوست شده و حتی احتمال ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد. با استفاده از انواع محصولات ضد آفتاب، می‌توانید میزان جذب‌شدن این اشعه به پوست‌تان را کاهش داده و به سلامت بیشتر پوست خود کمک کنید.

نکته بسیار مهم این است که این اشعه مضر، حتی در روزهای ابری نیز در محیط اطراف ما وجود دارد. بنابراین تحت هر شرایطی، حتی اگر قرار نیست که از خانه خارج شوید، روزانه ضد آفتاب خود را مصرف کنید تا از سوختگی، تغییر رنگ و پیری پوست‌تان جلوگیری کرده و از آن مهم‌تر این‌که احتمال ابتلا به سرطان پوست را نیز کاهش دهید.

چرا به استفاده از ضد آفتاب نیاز داریم؟

تقریبا همه ما به‌صورت کلی می‌دانیم که استفاده از ضد آفتاب، بسیار مهم است. هرچند شاید برای شما هم این سوال ایجاد شود که دقیقا چه مواردی باعث شده است که استفاده از ضد آفتاب تا این حد اهمیت داشته باشد. در این صورت، 5 مورد زیر به شما کمک خواهد کرد:

جلوگیری از بروز علائم پیری پوست و کاهش سرعت فرآیند پیری

در صورتی که روزانه چندین ساعت در معرض تابش آفتاب قرار بگیرید، به‌مرور زمان سلول‌های پوستی شما تخریب خواهند شد. کلاژن موجود در لایه‌های زیرین پوست آسیب می‌بینند و کم‌کم الاستیسیته پوست یا همان قابلیت ارتجاعی آن، نابود می‌شود. ادامه‌دار شدن این فرآیند، به ظهور چین و چروک‌های زودرس منجر و علائم پیری پوست شما خیلی زودتر از آن‌چه که تصور کنید، ظاهر می‌‌شوند. پیری بر اثر نور آفتاب که فوتوایجینگ (Photoaging) هم نامیده می‌شود، در بین افرادی که روزانه ساعت‌های زیادی در معرض تابش آفتاب هستند و از ضد آفتاب استفاده نمی‌کنند، بسیار شایع است.

کاهش احتمال ابتلا به سرطان پوست

سرطان پوست یکی از شایع‌ترین بیماری‌هایی است که بخش زیادی از افراد جامعه را درگیر خود کرده است. در کشور ایران، مردان به دلیل سپری‌کردن زمان بسیار زیاد در معرض تابش آفتاب، بیشتر از بقیه افراد جامعه دچار این بیماری مهلک می‌شوند. استفاده روزانه و دائمی از ضد آفتاب، احتمال ابتلا به این سرطان را کاهش داده و حتی از بین می‌برد.

کاهش احتمال آفتاب‌سوختگی

سوختگی پوست، یکی از اتفاقات دردناکی است که پس از سپری‌کردن مدت زمان طولانی در معرض آفتاب، دچار آن خواهید شد. التهاب و قرمزی در ساعات اولیه، مهم‌ترین علائم آفتاب‌سوختگی هستند. با استفاده مداوم از ضد آفتاب در روزهای بسیار گرم و آفتابی، در مکان‌های خاص مثل ساحل یا کوهستان، احتمال آفتاب‌سوختگی به طرز چشم‌گیری کاهش پیدا می‌کند. فراموش نکنید که در روزهای سرد و برفی نیز احتمال آفتاب‌سوختگی وجود دارد. در واقع بازتاب اشعه آفتاب از روی برف‌ها در کوهستان و پیست‌های اسکی، یکی از مهم‌ترین دلایل آفتاب‌سوختگی شدید است.

کنترل تغییر رنگ پوستی و ایجاد لکه‌های مقاوم به درمان

+ لکه‌لکه‌های قهوه‌ای رنگ بر گونه‌ها، دست‌ها، بازوها و گردن، با افزایش سن پدیدار می‌شوند که مهم‌ترین دلایل ایجاد آن‌ها، تابش مداوم آفتاب است. این لکه‌ها ظاهر یک‌دست پوست شما را تحت تاثیر قرار می‌دهند و نسبت به دیگر لکه‌های پوستی، مقاومت بیشتری در برابر درمان دارند. بنابراین پیش از ایجاد لکه‌ها و مصرف هزینه‌های گزاف برای کمرنگ‌کردن آن‌ها، بهتر است استفاده دائمی و هر روزه از ضد آفتاب را به روتین روزمره خودتان اضافه کنید.

کاهش التهاب پوستی برای افراد داری پوست حساس

افراد مبتلا به رزاسه (قرمزی، سوزش، التهاب، خشکی و برافروختگی پوست) یا پسوریازیس (تکثیر ده برابری سلول‌های پوستی)، بیش از سایر افراد در معرض التهابات پوستی ناشی از تابش خورشید هستند. تورم، قرمزی، سوزش و خارش ناشی از تابش اشعه‌های آفتاب در بین این افراد و البته افراد دارای پوست نازک و حساس نیز بسیار شایع است. استفاده از انواع ضد آفتاب دارای زینک اکساید یا تیتانیوم اکساید، می‌تواند این مشکلات را کاهش دهد.

انواع ضد آفتاب

ضد آفتاب‌ها در شکل‌های مختلف در بازار وجود دارند که شامل کرم، روغن، لوسیون، اسپری، پودر و… هستند. نکته بسیار مهم این است که این مدل‌ها را به‌صورت کلی می‌توانیم در سه دسته‌بندی اصلی فیزیکال (مینرال)، شیمیایی و ترکیبی قرار دهیم. ویژگی اصلی هر کدام از این ضد آفتاب‌ها شامل موارد زیر است:

ضد آفتاب فیزیکی یا مینرال

این مدل ضد آفتاب دارای ترکیباتی است که درست مثل یک لایه پوششی قوی، بر روی پوست باقی می‌مانند و اشعه UV را منعکس می‌کنند. از آن‌جا که این مدل ضد آفتاب به پوست نفوذ نمی‌کند، بهترین انتخاب برای افراد دارای پوست حساس خواهد بود. معمولا پس از استفاده از این مدل ضد آفتاب، رد سفیدی بر پوست باقی خواهد ماند.

با وجود این، انواع ضد آفتاب فیزیکی با محافظت بسیار خوب از پوست در مقابل آفتاب، طرفداران زیادی در بین عموم مردم دارد. در حال حاضر اغلب برندهای بزرگ با ساخت ضد آفتاب‌های فیزیکی با رنگ متناسب پوست‌های مختلف، سعی کرده‌اند که رد سفید باقی‌مانده از این ضد آفتاب را از بین برده و با ساخت محصولی با بافت سبک‌تر، یک ضد آفتاب فیزیکی بهتر به بازار عرضه کنند.

ضد آفتاب شیمیایی

این مدل از ضد آفتاب‌ها، به‌سرعت جذب پوست می‌شوند و فعالیت خود را در لایه‌های زیرین پوست شروع خواهند کرد. ترکیبات موثر موجود در ضد آفتاب‌های شیمیایی، اشعه UV جذب شده را به گرمای غیر مضر تبدیل کرده و از پوست خارج می‌کند. باقی نماندن رد سفید پس از استفاده، جذب‌شدن به لایه‌های پوست و سبک‌بودن، از مهم‌ترین ویژگی‌های این مدل ضد آفتاب است. معمولا ضد آفتاب شیمیایی برای افرادی مناسب است که می‌خواهند شنا کنند، انواع ورزش‌ها را انجام دهند یا در طول روز، تعریق بسیار زیادی دارند.

ضد آفتاب ترکیبی

این مدل از ضد آفتاب‌ها، ترکیبی از هر دو مشخصه‌های ضد آفتاب‌های فیزیکی و شیمیایی را به‌صورت هم‌زمان دارند. در این محصولات، از ترکیبات موثر هر دو گروه ضد آفتاب استفاده شده است و به همین خاطر، یک لایه پوشش بر روی پوست ایجاد می‌کنند که اشعه UV را منعکس خواهد کرد. علاوه بر این، ترکیبات موثر ضد آفتاب شیمیایی را نیز دارند. بنابراین اشعه‌هایی را که توانسته‌اند از سد ضد آفتاب فیزیکی نیز عبور کنند، به خود جذب کرده و با تبدیل آن‌ها به گرما و حرارت، از تجمع اشعه UV در پوست جلوگیری خواهند کرد.

در صورتی که به اطلاعات بیشتری در این باره نیاز دارید، مطلب انواع ضد آفتاب، اطلاعات دقیق و کامل را در اختیار شما خواهد گذاشت. حالا و پس از این توضیحات، احتمالا برای شما هم این سوال به وجود آمده است که مهم‌ترین ترکیبات موثر موجود در انواع ضد آفتاب که این اثرات بی‌نظیر را دارند، شامل چه مواردی هستند که در این صورت، بخش بعدی به شما کمک خواهد کرد.

ترکیبات کرم‌های ضد آفتاب

حالا که متوجه شدیم ضد آفتاب چیست و با انواع آن آشنا شدیم بد نیست با برخی از مهم‌ترین ترکیبات انواع ضد آفتاب آشنا شویم:

زینک اکساید – Zinc Oxide

زینک اکساید معمولا در ضد آفتاب‌های فیزیکی به کار رفته و روی پوست، یک لایه محافظتی ایجاد می‌کند. علاوه بر این، زینک برای درمان انواع مشکلات پوستی مثل سوختگی‌های سطحی، التهاب‌ و قرمزی، بریدگی‌های سطحی و حتی درمان عرق‌سوز شدن کودکان و بزرگسالان هم استفاده می‌شود.

تیتانیوم دی اکسید – Titanium Dioxide

این ماده درست مثل یک فیلتر UV قوی عمل کرده و اجازه نمی‌دهد که پوست شما، اشعه فرابنفش خورشید را به خود جذب کند.

آووبنزون – Avobenzone

یک ماده روغنی است که طیف وسیعی از اشعه UV را به خود جذب می‌کند.

هوموسالات – Homosalate

این ماده از مشتقات سالیسیک اسید و یکی از فیلترهای تایید شده جهانی است. هوموسالات در انواع ضد آفتاب‌های شیمیایی مورد استفاده قرار می‌گیرد و اشعه‌های UV جذب شده را از بین می‌برد.

اکتی‌سالات – Octisalate

یکی از ترکیبات موثری است که می‌تواند اشعه UV را جذب کرده و اثر مخرب آن بر سلول‌های پوستی را کاهش دهد.

SPF در کرم های ضد آفتاب چه معنایی دارد؟

بدون شک شما هم در زمان خرید ضد آفتاب، عبارت SPF را همراه با یک عدد مثل 30 یا 50 و با علائمی مثل + یا ++ دیده‌اید. اگر شما هم دقیقا نمی‌دانید که این علائم به چه معنا هستند، باید به شما بگوییم که SPF مخفف عبارت Sun Protection Factor و به‌معنای میزان محافظت در برابر اشعه‌های خورشید است. بنابراین عدد SPF نشان می‌دهد که محصول منتخب‌تان، تا چه میزان می‌تواند از پوست شما در برابر آفتاب، محافظت کند. دو مدل اشعه فرابنفش وجود دارد که شامل اشعه‌های UVA و UVB هستند.

• SPF 15: تا ۹۳ درصد محافظت از پوست در برابر اشعه UVB
• SPF 30: تا ۹۷ درصد محافظت از پوست در برابر اشعه UVB
• SPF 50: تا ۹۸ درصد محافظت از پوست در برابر اشعه UVB
• SPF 100: تا ۹۹ درصد محافظت از پوست در برابر اشعه UVB

UVA همان اشعه‌ای است که که طول موج بیشتری داشته و باعث پیری پوست می‌شود. UVB طول موج کمتری داشته و به سوختگی پوست منجر می‌شود. فاکتور SPF، میزان محافظت از پوست در برابر اشعه UVB را نشان می‌دهد که به این ترتیب خواهد بود:

برای محافظت از پوست در برابر اشعه UVA، باید محصولاتی را بخرید که بر روی آن‌ها علامت + وجود دارد. میزان محافظت این محصولات نیز با این عبارت‌های مشخص می‌شود:

• +PA: محافظت نسبی در برابر اشعه UVA
• ++PA: محافظت متوسط در برابر اشعه UVA
• +++PA: محافظت کامل در برابر اشعه UVA

فواید ضد آفتاب چیست؟

برخی از مهم‌ترین فواید استفاده مداوم از ضد آفتاب شامل موارد زیر است:

• جلوگیری از سرطان پوست و کاهش احتمال ابتلا به این بیماری؛
• جلوگیری از پیری زودرس، از بین‌ رفتن خاصیت ارتجاعی و نابودی سلول‌ها؛
• بهبود سلامت پوست؛
• جلوگیری از بروز کک و مک، لکه‌های قهوه‌ای و تیره؛
• جلوگیری از آفتاب‌سوختگی، تورم، التهاب و قرمزی پوست.

آیا استفاده از ضد آفتاب ممکن است عوارض داشته باشد؟

در حالت کلی، استفاده از ضد آفتاب هیچ گونه عوارضی ندارد. البته برای کسانی که دارای پوست بسیار حساس هستند و یا بیماری‌های مختلف پوستی مثل اگزما دارند، استفاده از ضد آفتاب نامناسب می‌تواند باعث شیوع حساسیت‌های پوستی شود. التهاب، جوش‌های ریز، قرمزی یا سوزش، برخی از این علائم هستند.

افراد دارای پوست چرب، در صورت استفاده از ضد آفتاب‌های روغنی و سنگین، ممکن است با افزایش جوش‌های صورت و بسته‌شدن منافذ پوست مواجه شوند. بنابراین تنها در صورت انتخاب ضد آفتاب نامناسب و عدم توجه به مشخصه‌های پوست، ممکن است عوارض مختلفی برای مصرف‌کننده ایجاد شود.

چه کسانی و در چه زمانی باید کرم ضد آفتاب مصرف کنند؟

به‌صورت کلی در پاسخ به این سوال باید بگوییم که همه مردان، زنان و کودکان بالای 6 ماه، روزانه و مستمر باید از ضد آفتاب استفاده کنند. کسانی که در طول روز در معرض تابش نور خورشید هستند، باید از ضد آفتاب استفاده کرده و از همه نقاط بدن‌شان که با لباس پوشانده نمی‌شود، با ضد آفتاب محافظت نمایند.

افرادی که در خانه هستند، نیاز به استفاده از ضد آفتاب نخواهند داشت. البته اگر این افراد بخش زیادی از روز را در حیاط خانه یا در کنار پنجره‌ها سپری می‌کنند یا در طی روز چندین ساعت از زمان خود را در مقابل لپ‌تاپ هستند، باید به‌صورت روزانه از ضد آفتاب استفاده کرده و احتمال تخریب سلول‌های پوستی خود را کاهش دهند.

نحوه استفاده از ضد آفتاب

حالا که می‌دانید ضد آفتاب چیست و چه فوایدی دارد، وقت آن رسیده است که با نحوه استفاده از ضد آفتاب هم آشنا شوید. برای این کار، مراحل زیر به شما کمک خواهند کرد:

• روی پوست تمیز خود، مقدار کمی ضد آفتاب بگذارید با حرکات آرام و دورانی، پوست را ماساژ دهید.
• تمام بخش‌های پوست‌تان را که در معرض تابش آفتاب است، با ضد آفتاب بپوشانید.
• در صورتی که پوست خیلی خشکی دارید، پیش از ضد آفتاب حتما کمی آبرسان یا مرطوب کننده استفاده کنید.

آیا کرم های ضد آفتاب فاسد می‌شوند؟

پاسخ کوتاه و دقیق به این سوال تنها یک کلمه است: بله!

در واقع کرم ضد آفتاب مثل همه محصولات بهداشتی و آرایشی، یک تاریخ انقضای مشخص دارد. البته باید بدانید که رد شدن تاریخ انقضا، تنها دلیل خراب‌شدن ضد آفتاب نیست و عوامل مختلفی مثل نگهداری اشتباه و نامناسب هم می‌تواند باعث فاسد شدن ضد آفتاب شود.

علائم فاسد شدن ضد آفتاب شامل گلوله‌شدن محصول، تغییر بافت یا بوی آن و البته عدم جذب‌شدن به پوست است. استفاده از ضد آفتاب فاسد شده، نه تنها هیچ فایده‌ای ندارد بلکه می‌تواند به پوست شما نیز آسیب بزند.